Ο Όσιος υποτακτικός, Γαβριήλ
Το βράδυ της 10ης προς 11ην Ιουνίου του 982 μ.Χ, ο υποτακτικός ενός κελιού στην Καψάλα, του οποίου ο ναΐσκος ήταν αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, δέχτηκε επίσκεψη από κάποιον άγνωστο μοναχό. Ο μοναχός αυτός, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, ήταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, ο οποίος του δίδαξε ένα νέο ύμνο, το «Ἂξιόν Ἐστι», τον ύμνο, που ψέλνουμε σήμερα προς τιμήν της Παναγίας μας σε όλες σχεδόν τις εκκλησιαστικές ακολουθίες.
Ο ύμνος, το κελί και η εικόνα ενώπιον της οποίας ο Αρχάγγελος έψαλε τον νέο αυτό ύμνο φέρουν σήμερα την ονομασία «Ἂξιόν Ἐστι», σε ανάμνηση του γεγονότος. Αν δεν γνωρίζετε το θαύμα, διαβάστε το ιστορικό του “ Ἂξιόν Ἐστι”.
Ο μακάριος αυτός υποτακτικός, ο οποίος διακρινόταν για την πτωχεία του, αγνότητα και ελεημοσύνη, αξιώθηκε της επισκέψεως του Αρχαγγέλου Γαβριήλ ο οποίος έμεινε μαζί του όλο το βράδυ. Στην τοπική παράδοση του Αγίου Όρους τιμάται ως Όσιος -ο Όσιος Γαβριήλ, που φιλοξένησε τον Άγγελο- και σε τοπικά αγιολόγια η μνήμη του τιμάται την 11η Ιουνίου, ημέρα κατά την οποίαν επίσης εορτάζεται το «Ἂξιόν Ἐστι». Λέει για αυτόν ο Άγ. Νικόδημος στον εγκωμιαστικό του λόγο για τους Αγιορείτες Πατέρες:
«Κατά τήν τοποθεσίαν τοῦ Παντοκράτορος, ἐν τῷ κελλίῳ τῷ καλουμένῳ, Ἄξιον Ἐστίν, ἐξήνθησεν Δαβιτικώς, ὡς φοῖνιξ υψίκομος καί γλυκύκαρπος, ὁ θαυμαστός ἐκεῖνος Ὅσιος, ὁ ἐν ὑποταγῇ γέροντος εὑρισκόμενος· ὅστις ἠξιώθη νά ξενίση εἰς τό κελλίον του αὐτόν τόν Ἀρχάγγελον Γαβριήλ, ἐν σχήματι φανέντα μοναχοῦ, καί ἤκουσε νά ψάλη μέ τό Ἀρχαγγελικόν αὐτοῦ στόμα, τόν γλυκύτατον ὕμνον τῆς Θεοτόκου· ἤτοι τό “Ἄξιον ἐστίν ὡς ἀληθῶς μακαρίζειν σέ τήν Θεοτόκον, τήν αειμακάριστον καί Παναμώμητον, καί Μητέρα τοῦ Θεοῦ ἡμῶν·” καί οὐ μόνον ἤκουσεν,ἀλλά καί συνωμίλησε καί τήν πλάκα ἔφερεν, ἐπάνω εἰς τήν ὁποίαν ἐχάραξε μέ τόν θεῖον του δάκτυλον ὁ μέγας Ἀρχάγγελος τόν ρηθέντα ὕμνον τῆς Μητρός τοῦ Θεοῦ…»
1.Αγ. Νικοδήμου Αγιορείτου – Ακολουθία Ασματική & Εγκώμιον, Των Οσίων και Θεοφόρων Πατέρων ημών, των εν τω Αγίω Όρει του Άθω διαλαμψάντων – Λόγος εγκωμιαστικός των εν Άθω Πατέρων (Β’), Ερμουπόλει 1847