Τα αντίγραφα της εικόνας και οι χαλκογραφίες
Συνήθως η Παναγία στα αντίγραφα περιβάλλεται από τις σφραγίδες των 20 αθωνικών μονών ή άλλες παραστάσεις από το θαύμα. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι χαλκογραφίες που τον 18ο και 19ο αιώνα τυπώνονταν κυρίως στο Άγιο Όρος για τις ανάγκες των προσκυνητών και τις εξετάζει διεξοδικά η αείμνηστη Ντόρη Παπαστράτου στον δεύτερο τόμο του έργου της «Χάρτινες εικόνες, Ορθόδοξα θρησκευτικά χαρακτικά 1665-1899, Αθήνα 1986».
Συγκεκριμένα σημειώνονται τα εξής:
«Στὶς χαλκογραφίες ποὺ ἀντιγράφουν τὴν εἰκόνα, ἡ Παναγία παριστάνεται ὡς κάτω στὴν μέση, στρίβει ἀριστερὰ πρὸς τὸν Χριστόν, Τὸν στηρίζει μὲ τὸ ἀριστερό Της χέρι περασμένο κάτω ἀπὸ τὰ γυμνά Του πόδια, καὶ πιάνει μὲ τὸ ἄλλο τὸ δεξί Του χέρι ποὺ κρατεῖ εἱλητάριο, τυλιγμένο ἢ ἀνοιχτό, μὲ τὴν ἐπιγραφὴ ΠΝΕΥΜΑ ΚΥΡΙΟΥ ΕΠ΄ ΕΜΕ ΟΥ ΕΝΕΚΕΝ ΕΧΡΙΣΕ ΜΕ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΑΣΘΑΙ ΠΤΩΧΟΙΣ ΑΠΕΣΤΑΛΚΕ ΜΕ (ΗΣΑΪΟΥ ΚΕΦ. ΞΑ). Ἐπάνω στὶς γωνίες, οἱ δυὸ ἀρχάγγελοι παραστέκουν στὴν Παναγία καὶ κρατοῦν ταινία μὲ τὴν ἀρχὴ τοῦ ὕμνου. Σὲ καμμία χαλκογραφία δὲν ἔχουν προστεθεῖ οἱ εἴκοσι σφραγίδες». ( Έκδοση «Παπαστράτος», Α.Β.Ε.Σ. Αθήνα 1986)
Μερικές από τις γνωστές χαλκογραφίες που εντόπισε η Παπαστράτου έχουν τυπωθεί: το 1790 στο Άγιον Όρος, το 1820 στην Βενετία, έργο του χαράκτη Ι. Κολόμπο, το 1862 στο Άγιον Όρος από τους χαράκτες Στέφανο και Κύριλλο κ.α. Υπάρχουν ακόμα ξυλογραφίες Βουλγάρων του 19ου αιώνα και πολλές άλλες απεικονίσεις σε δίσκους, ομόλογα του 1931, ακόμα και στην μεγάλη Καμπάνα του Πρωτάτου, που κατασκευάστηκε το 1874 από τον Ιωάννη Νικολάου. Αντίγραφο της «Πρωταΐτισσας τὸ Ἄξιόν Ἐστιν», έργο του 1872, «διὰ χειρὸς Βενιαμὶν Ἱερομονάχου ἀπεστάλη χάριν εὐλογίας παρὰ τῶν εἴκοσι Ἱερῶν Μονῶν πρὸς τὴν ἐν τῇ ἐπαρχιακῇ πόλει τῆς Ρωσίας Πένζᾳ εὐσεβεστάτην κυρίαν Μαρίαν Μιχαήλοβνα Κισελέβαν», σύμφωνα με την επιγραφή που φέρει.
1. Ιουστίνου Ιερομονάχου Σιμωνοπετρίτου, «Άξιον Εστίν» – Η θαυματουργή εικόνα του Πρωτάτου, Αγιορείτικα τετράδια 1 (1982)